Πολλές φορές νομίζω ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να καταλάβω τη διάσταση του χρόνου. Ειδικά στη χώρα μας η διάσταση αυτή είναι, πιστεύω, πάρα πολύ δύσκολο να την υπολογίσεις και να την ενσωματώσεις στον τρόπο σκέψης σου. Θα μου πείτε ότι ο χρόνος είναι σχετικό μέγεθος. Βέβαια και είναι. Όμως στη χώρα μας είναι «ακόμη πιο σχετικό μέγεθος», ειδικά όταν το υπολογίζουμε σε σχέση με τα αποτελέσματα των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Θα επικαλεστώ τη μνήμη όσων παρακολούθησαν τον σχεδιασμό και την έναρξη της υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας». Τότε όλοι είχαν πιστέψει ότι μετά από έξη χρόνια η ελληνική αγορά πληροφορικής κυριολεκτικά «θα πετάει». Μετά από δύο Κοινοτικά Πλαίσια (ΜΟΠ-Πληροφορικής και «Κλεισθένης») είχε έρθει ή ώρα να μεγαλώσουν οι ελληνικές εταιρείες, να βγουν στην ευρωπαϊκή αγορά, να μπουν (βέβαια) και στο Χρηματιστήριο, να γίνουν μεγάλες και τρανές.

Από την άλλη πλευρά οι περισσότεροι που μετείχαν στον σχεδιασμό και στην αρχική υλοποίησή του πίστεψαν ότι αρκούσαν οκτώ χρόνια για να αποκτήσουμε ως έθνος και κράτος ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ψηφιακές επικοινωνίες, υποδομές και πολλά από αυτά που είχαν οι συν-ευρωπαίοι μας εδώ και χρόνια κάνοντας την καθημερινή ζωή τους ευκολότερη. Σήμερα, μετά από οκτώ χρόνια από το ξεκίνημα του Επιχειρησιακού Προγράμματος είναι πια φανερό ότι την τέταρτη διάσταση, τον χρόνο, δεν μπορέσαμε να τον υπολογίσουμε σωστά. Σίγουρα έγιναν πολλά. Σίγουρα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα. Το σίγουρο είναι ότι τον χρόνο είναι πάρα πολύ δύσκολο να τον υπολογίσουμε γιατί στη χώρα μας η διάρκειά του μοιάζει με λάστιχο. Μπορεί να υπολογίσαμε τους πόρους, την ανοχή (προς τα κάτω) της απορροφητικότητας των πόρων, τα ποσοστά αύξησης της διείσδυσης του ίντερνετ, την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, τον αριθμό των προσωπικών υπολογιστών. Όμως το πότε η χώρα θα είναι πετύχει ποιοτικούς και όχι ποσοτικούς στόχους στην «ψηφιακή κοινωνία», μάλλον είναι πολύ δύσκολο. Σίγουρα χρειάζονται περισσότερα χρόνια από όσα οι μελέτες και τα σχέδια υπολογίζουν. Ισως μία ακόμη μελέτη, από τις χιλιάδες που έχουν γίνει στα τρία Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, να μας δώσε τα φώτα της για τον τρόπο με τον οποίο θα υπολογίζουμε την τέταρτη διάσταση του χρόνου.

Γιάννης Χαλαβαζής