Όπως είχε εκτιμήσει στα μέσα του 2008 ο ετήσιος Οδηγός Greek ICT Market και το ICTPLUS τα συνολικά οικονομικά αποτελέσματα του κλάδου της πληροφορικής, όσον αφορά τις εισηγμένες εταιρείες, παρουσίασαν σημαντική πτώση. Οι πωλήσεις, που αφορούν κύκλο εργασιών που πραγματοποιείται στην ελληνική αγορά, για πρώτη φορά στην τελευταία δεκαετία παρουσίασαν μηδενική αύξηση, ενώ τα συνολικά αποτελέσματα γύρισαν σε ζημίες 190 εκατ. ευρώ από κέρδη 70 εκατ. ευρώ το 2007 παρουσιάζοντας μείωση 200%. Τα αποτελέσματα αυτά είναι τα χειρότερα της δεκαετίας και συνδέονται άμεσα με την πορεία των Ομίλων Info-Quest και Altec, οι οποίοι παρουσίασαν αυξημένες ζημίες, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, ενώ μεγάλος αριθμός εταιρειών παρουσίασε σημαντική μείωση κερδοφορίας.

Από την άλλη όψη του νομίσματος η SingularLogic αποτελεί την μοναδική θετική περίπτωση εταιρείας με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης στις πωλήσεις (25%) και στα κέρδη (98%) στο άνω τμήμα της αγοράς (πωλήσεις άνω των 50 εκατ. ευρώ. Επίσης θετικό είναι ότι εταιρείες λογισμικού και υπηρεσιών όπως η Entersoft, Performance, MLS, Epsilon Net παρουσίασαν αξιόλογο ρυθμό συνολικής ανάπτυξης.

Φταίει μόνο η ύφεση του τελευταίου τριμήνου
για τα συνολικά αποτελέσματα του κλάδου ΙΤ?
Αν κάποιος αναλυτής έχει στη διάθεσή του ιστορικά στοιχεία του κλάδου σε βάθος χρόνου, θα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι την τελευταία δεκαετία, παρά τις σημαντικές αναπτυξιακές ευκαιρίες που συνάντησε ο κλάδος όπως π.χ. επενδύσεις και εξαγορές μέσω της «έκρηξης» του Χρηματιστηρίου, ανάπτυξη των ERP’s, Ολυμπιακοί Αγώνες, ανάπτυξη υποδομών και υπηρεσιών μέσω των Β! και Γ! ΚΠΣ, διάδοση της Ευρυζωνικότητας, υπήρξαν Ομιλοι ή εταιρείες που με τα ζημιογόνα αποτελέσματά τους διαφοροποιούσαν την συνολική οικονομική εικόνα του κλάδου.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΙΤ
(ΠΙΕΣΤΕ ΕΔΩ)  ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ "ΟΜΟΕΙΔΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ".

Παλαιότερα οι Ομιλοι Ιντεάλ και Πουλιάδη και τελευταία οι Ομιλοι Info-Quest και Altec, για εντελώς διαφορετικούς λόγους ο καθένας Ομιλος, διαφοροποίησαν την εικόνα της κερδοφορίας και των αποτελεσμάτων του κλάδου. Ακόμη όμως και να μην συνυπολογίσουμε τα αποτελέσματα των δύο Ομίλων η εικόνα του κλάδου δείχνει ότι η επιτάχυνση της «εξασθένησης» των υπόλοιπων εταιρειών του κλάδου έχει αρχίσει από τα μέσα του 2008 και συνεχίζεται. Επίσης, ακόμη κι αν δεν συνυπολογίσουμε επισφάλειες και άλλες «τοξικές» καταστάσεις που μετέφεραν οι εταιρείες από το πρόσφατο παρελθόν, ο κλάδος βρίσκεται μπροστά σε μία περίοδο κατά την οποία πρέπει να αναμένουμε εξελίξεις στην επιχειρησιακή δομή και προσανατολισμό των περισσοτέρων εταιρειών σε νέες δραστηριότητες.

Αρχίζει και γίνεται φανερό ότι πολλές από τις «κλασικές» δραστηριότητες του κλάδου έχουν πλέον «στερέψει» δίνοντας πολύ χαμηλά περιθώρια κέρδους. Η λιανική και η διανομή προϊόντων πληροφορικής, πρέπει να χαρακτηρίζονται από όγκο πωλήσεων και «επίκαιρο» συνδυασμό προϊόντων για να είναι αποδοτικές και όσο η αγορά διευρύνεται η «συγκέντρωση» βγάζει από την αγορά πολλές και όχι μόνο μικρότερες εταιρείες. Αν και αυτή η εξέλιξη είναι πλέον νομοτέλεια σε όλες τις αγορές, στον κλάδο της πληροφορικής είναι ακόμη πιο αισθητή καθώς η διεύρυνση της διάθεσης των προϊόντων σε αλυσίδες ή από το διαδίκτυο απέκοψε περιοχή πωλήσεων από σημαντικό αριθμό εταιρειών που συνέδεαν την κερδοφορία από τις δραστηριότητες στην «ολοκλήρωση συστημάτων» αλλά και με την πώληση προϊόντων πληροφορικής. Ακόμη και η ανάληψη των πάλαι ποτέ πολυπόθητων δημόσιων έργων πληροφορικής, αν δεν συνοδεύονται πλέον από υπηρεσίες και δεν έχουν έναν αξιοπρεπή προϋπολογισμό, χαρακτηρίζονται ως «βαρίδια» με πολύ μεγάλο και σημαντικό κόστος για τον ανάδοχο.

Εγκαιρες κινήσεις και (ίσως επώδυνες) αποφάσεις
Είναι πλέον φανερό ότι ακόμη και με δύο Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (τα υπολογίσουμε συνολικά ως «γεννήτριες» αγορών συστημάτων πληροφορικής) και με την (νέα αγορά) Ευρυζωνικότητας, που έβαλε τουλάχιστον 500 χιλιάδες νέους υπολογιστές σε επιχειρήσεις και κατοικίες, δεν μπορεί να έχουμε αυτή τη σημερινή οικόνα στην ελληνική αγορά πληροφορικής. Ακόμη και με τα δυσμενή οικονομικά αποτελέσματα δύο Ομίλων (Quest, Altec), τα οποία μπορεί να δεχθούμε ότι είναι πρόσκαιρα. Τα ερωτήματα που πρέπει να έχουν απαντήσεις και κυρίως να έχουν τις σωστές και βιώσιμες λύσεις είναι πολύ συγκεκριμένα. Ορισμένα από αυτά έχουν τεθεί με έμφαση από τους Φορείς του κλάδου, όπως ΣΕΠΕ, με προτάσεις που μπορούν να υλοποιηθούν άμεσα. Επισημαίνουμε ορισμένα από αυτά τα ερωτήματα, δίνουμε τις αρχικές απαντήσεις και περιμένουμε με υπομονή, να ακούσουμε τις ανάλογες απαντήσεις και να δούμε την αντιμετώπισή τους με άμεσες ενέργειες.

Η σημερινή μορφή των δημόσιων έργων με την συγκεκριμένη μεθοδολογία προκήρυξης, αξιολόγησης, κατακύρωσης και υλοποίησης έχει ολοκληρωτικά κλείσει προ πολλού τον κύκλο ζωής της. Αν τα δημόσια έργα πληροφορικής δεν δημοπρατηθούν ως έργα υπηρεσιών με παραχώρηση εκμετάλλευσης, όπως στα έργα Κατασκευών (Πολιτικού Μηχανικού), τότε δεν θα αργήσει η ημέρα που θα βρεθούμε, ως Κράτος, με «ερειπωμένα» έργα πληροφορικής. Μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις οι (όποιες) συντηρήσεις να λειτουργούν και να καλύπτουν την λειτουργία των δημοσίων συστημάτων πληροφορικής, όμως κάποτε (πολύ σύντομα για την ακρίβεια), οι πιστώσεις του Γ! ΚΠΣ θα εξαντληθούν και τότε η συντήρηση και ο εκσυγχρονισμός διάσπαρτων, «Α»-δια-λειτουργούντων και με μέτρια αποδοτικότητα συστημάτων πληροφορικής, που είναι αρκετές εκατοντάδες, απλά θα τεθούν στο περιθώριο της Δημόσιας Διοίκησης.

Και μπορεί το Ελληνικό Δημόσιο να μην έχει (που δεν έχει τελικά) συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα λειτουργίας λειτουργικών συστημάτων πληροφορικής, όμως οι ελληνικές εταιρείες πληροφορικής δεν θα καταφέρουν να διατηρήσουν τις επενδύσεις τους σε τεχνολογική επάρκεια και ετοιμότητα, στις οποίες προφανώς και συμπεριλαμβάνονται και τα στελέχη τους.

Διάχυτη η ύφεση με άγνωστη ένταση
Μία προσεκτική καταγραφή των στατιστικών του Greek ICΤ  Market δείχνει ότι η καθοδική πορεία των κερδών του κλάδου είχε αρχίσει από το 2005, όταν άρχιζε η υλοποίηση του Ε.Π ΚτΠ και είχε λήξει η Ολυμπιακή προετοιμασία της χώρας. Στα στατιστικά στοιχεία του Ετήσιου Οδηγού Greek ICT Market τα οποία είχαν δημοσιευθεί έγκαιρα, είχε επισημανθεί η τάση αυτή και μάλιστα είχε επισημανθεί ότι ο κλάδος της Πληροφορικής μπαίνει σε μία πολύ δύσκολη περίοδο. Από τη στιγμή που τα περιθώρια κέρδους αγορών όπως οι υπηρεσίες και η ολοκλήρωση συστημάτων πληροφορικής μειώνονται συνολικά κάτω από 7%, η πορεία των εταιρειών δεν διαφαίνεται ευνοϊκή. Την τελευταία διετία τα συμπεράσματα του ετήσιου Οδηγού Greek ICT Market δυστυχώς επιβεβαιώνονταν και η ύφεση ήρθε να επιταχύνει τις εξελίξεις.

Ακόμη και να αφαιρεθούν οι ζημίες των Ομίλων Altec και Quest και να δεχθούμε ότι οι πωλήσεις τους έγιναν με μηδενικό κέρδος, ο κλάδος ΙΤ (που αφορά τις εισηγμένες και άνω του 85% των πωλήσεων του κλάδου) παρουσιάζει καθαρά κέρδη 15 εκατ. ευρώ σε σύνολο πωλήσεων 1,6 δισ. ευρώ. Ουσιαστικά ο κλάδος με αυτή την παραδοχή έχει μηδενικό ποσοστό κερδοφορίας. Στα ίδια επίπεδα κινήθηκε και πέρσυ ο κλάδος, γεγονός που επισημάνθηκε από αυτό το βήμα, όμως η ύφεση επιτάχυνε την αλυσιδωτή αντίδραση που έφερε ακόμη πιο δυσμενή αποτελέσματα το 2009.

Αρχικά συμπεράσματα
Τι επόμενες ημέρες από αυτό το βήμα θα παρουσιαστεί η ετήσια ανάλυση των αποτελεσμάτων του κλάδου ΙΤ, η οποία θα επιχειρήσει να καταγράψει και να εκτιμήσει τις άμεσες εξελίξεις για τον κλάδου του ΙΤ στην Ελλάδα σε μία περίοδο εξαιρετικά δύσκολη και χωρίς πλέον κανένα περιθώριο κινήσεων και πειραματισμών. Από τη στιγμή που η ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς πληροφορικής εξαρτάται κατά μεγάλο μέρος από αποφάσεις και έργα του Δημόσιου τομέα, τότε είναι αναγκαία η διατύπωση και η άμεση υλοποίηση ριζοσπαστικών και πρωτότυπων προτάσεων, με μεγάλο βαθμό ευκολίας στην υλοποίησή τους, καθώς τα μεγαλεπήβολα έργα και τα «οράματα» μόνο θυμηδία προκαλούν.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΛΑΒΑΖΗΣ